Tiêm Phòng Vaccine: Hướng Dẫn Đầy Đủ Cho Gia Đình Việt Nam
Giới Thiệu
Tiêm phòng vaccine là một trong những thành tựu y học vĩ đại nhất của nhân loại, đã cứu sống hàng triệu người trên thế giới. Tại Việt Nam, chương trình tiêm chủng mở rộng đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong do các bệnh truyền nhiễm. Bài viết này cung cấp hướng dẫn đầy đủ về tiêm phòng cho mọi lứa tuổi.
Vaccine Là Gì và Tại Sao Quan Trọng?
Vaccine là chế phẩm sinh học giúp cơ thể phát triển khả năng miễn dịch chống lại một bệnh cụ thể. Khi tiêm vaccine, hệ thống miễn dịch học cách nhận biết và chống lại mầm bệnh mà không gây ra bệnh thực sự. Điều này giúp bảo vệ bạn khỏi bệnh tật trong tương lai.
Lịch Tiêm Chủng Cho Trẻ Em
Ngay sau sinh: Vaccine viêm gan B (mũi 1)
2 tháng tuổi: Vaccine 5 trong 1 (bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Hib), vaccine viêm gan B (mũi 2), vaccine phế cầu
3 tháng tuổi: Vaccine 5 trong 1 (mũi 2), vaccine phế cầu (mũi 2)
4 tháng tuổi: Vaccine 5 trong 1 (mũi 3), vaccine phế cầu (mũi 3)
6 tháng tuổi: Vaccine cúm (lần đầu tiên, cần 2 mũi cách nhau 1 tháng)
9 tháng tuổi: Vaccine sởi (mũi 1)
12 tháng tuổi: Vaccine sởi-rubella, vaccine viêm não Nhật Bản (mũi 1)
18 tháng tuổi: Vaccine 5 trong 1 (mũi 4), vaccine sởi-rubella (mũi 2), vaccine viêm não Nhật Bản (mũi 2)
Vaccine Cho Thanh Thiếu Niên
Trẻ em từ 11-12 tuổi nên tiêm:
- Vaccine HPV (ngừa ung thư cổ tử cung và các bệnh liên quan) - 2-3 mũi tùy loại
- Vaccine viêm màng não ACWY
- Vaccine bạch hầu-uốn ván-ho gà (Tdap) - nhắc lại
Vaccine Cho Người Trưởng Thành
Vaccine cúm: Tiêm hàng năm, đặc biệt quan trọng cho người cao tuổi và người có bệnh mãn tính.
Vaccine viêm gan A và B: Nếu chưa tiêm hoặc chưa đủ liều.
Vaccine phế cầu: Cho người trên 65 tuổi và người có bệnh mãn tính.
Vaccine zona (giời leo): Cho người trên 50 tuổi.
Vaccine uốn ván-bạch hầu: Nhắc lại mỗi 10 năm.
Vaccine Cho Phụ Nữ Mang Thai
Trước khi mang thai, phụ nữ nên đảm bảo đã tiêm đầy đủ các vaccine cần thiết. Trong thai kỳ:
- Vaccine cúm (an toàn trong mọi giai đoạn thai kỳ)
- Vaccine uốn ván-bạch hầu-ho gà (Tdap) - nên tiêm từ tuần 27-36
Không nên tiêm vaccine sống (như sởi, rubella) trong thai kỳ.
Tác Dụng Phụ và An Toàn
Hầu hết các tác dụng phụ của vaccine đều nhẹ và tự khỏi:
- Đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm
- Sốt nhẹ
- Mệt mỏi, đau đầu
- Đau cơ
Những tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm gặp. Lợi ích của vaccine vượt xa nguy cơ. Nếu bạn lo lắng, hãy thảo luận với bác sĩ.
Những Trường Hợp Không Nên Tiêm Vaccine
Một số người không nên tiêm một số loại vaccine cụ thể:
- Người có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với mũi tiêm trước đó
- Người bị suy giảm miễn dịch nặng (với vaccine sống)
- Phụ nữ mang thai (với một số vaccine sống)
- Người đang bị sốt cao hoặc bệnh cấp tính nặng
Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm vaccine nếu bạn có điều kiện sức khỏe đặc biệt.
Vaccine và COVID-19
Trong đại dịch COVID-19, vaccine đã chứng minh vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh nặng và tử vong. Người dân nên tiêm đầy đủ các mũi vaccine COVID-19 theo khuyến nghị của Bộ Y tế và tiêm nhắc lại khi cần thiết.
Miễn Dịch Cộng Đồng
Khi đủ số người trong cộng đồng được tiêm phòng, bệnh khó có thể lây lan, bảo vệ cả những người không thể tiêm vaccine (như trẻ sơ sinh, người bị dị ứng). Đây được gọi là "miễn dịch cộng đồng" - một lý do quan trọng để mọi người đều nên tiêm phòng.
Kết Luận
Tiêm phòng vaccine là biện pháp hiệu quả và an toàn nhất để phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Hãy đảm bảo bạn và gia đình tuân thủ đúng lịch tiêm chủng, và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có thắc mắc. Bảo vệ sức khỏe của bạn cũng chính là bảo vệ sức khỏe của cả cộng đồng.
